Báo cáo đề dẫn Hội thảo khoa học
MỘT SỐ NHÂN VẬT TIÊU BIỂU HỌ HÀ NGHỆ TĨNH
THỜI KỲ TRUNG ĐẠI VÀ CẬN ĐẠI VIỆT NAM
PGS. TS. Đinh Quang Hải
Q. Viện trưởng Viện Sử học
Dòng họ Hà – Nghệ Tĩnh là một trong những dòng họ lâu đời và nổi tiếng của mảnh đất ” Địa linh nhân kiệt ” xứ Nghệ . Sử gia thế kỷ XX là Phan Huy Chú từng nhận định về vùng đất này như sau : ” Nghệ An: núi cao , sông sâu , phong tục trọng hậu, cảnh tượng tươi sáng, gọi là đất có danh tiếng hơn cả ở Nam châu. Người thì thuần hòa và chăm học, sản vật thì nhiều thức quý , của lạ. Những vị thần ở núi, ở biển phần nhiều có tính linh thiêng. Được khí tốt của sông núi, nên sinh ra nhiều bậc danh hiền… Thực là nơi hiểm yếu, như ” thành đồng ao nóng ” của nước, và là then khóa của các triều đại”1 .
Trong cuộc Hội thảo khoa học về Một số nhân vật tiêu biểu họ Hà – Nghệ Tĩnh thời kì Trung đại và Cận đại Việt Nam hôm nay, chúng ta cùng thảo luận và tìm hiểu về họ Hà – Nghệ Tĩnh, mà cụ thể là dòng họ Hà gốc ở Tỉnh Thạch, nay là xã Tùng Lộc, huyện Can Lộc, tỉnh Hà Tĩnh. Căn cứ vào các tài liệu trong chính sử , kết hợp với các tộc phả họ Hà trên địa bàn Hà Tĩnh và một số địa phương khác thì các chi họ Hà – Nghệ Tĩnh đã xác nhận Tướng quân Hà Mại là Thủy tổ của dòng họ này trên địa bàn 2 tỉnh Nghệ An- Hà Tĩnh ngày nay. Các Tộc phả họ Hà đều cho biết : Tướng quân Hà Mại sinh năm Giáp Tuất (1334) tại Thăng Long, trong một gia đình khá giả ở xứ Bắc. Tướng quân Hà Mại cùng với con trai là Hà Tông Chính từng tham gia cuộc khởi nghĩa của Giản Định đế Trần Ngỗi vào các năm 1407 – 1410… Ông cùng các con cháu tập hợp lực lượng, xây dựng căn cứ kháng chiến chống quân Minh xâm lược ở địa bàn núi Hồng Lĩnh. Năm 1410, Tướng quân Hà Mại đã qua đời tại căn cứ địa Hồng Lĩnh, hưởng thọ 77 tuổi. Từ đấy, các con và các cháu của Tướng quân Hà Mại đã định cư, lập nghiệp tại mảnh đất Sông Lam – Núi Hồng nổi tiếng ngày nay.
Xem bản thảo chi tiết tại đây